Być i mieć to filmowa opowieść ukazująca w wyjątkowy sposób świat dzieci. Nicolasowi Philibertowi udało się zarejestrować frustracje i triumfy małych bohaterów w bardzo prosty i przejmujący sposób. Reżyser przyrównuje swój film do bajki ukazującej losy dzieci wspinających się po stromej i tajemniczej ścieżce życia ku dojrzałości.

Być i mieć opowiada o roku z życia pewnej szkoły. Przez ten czas obserwujemy codzienne zmagania małych uczniów z matematyką, językiem francuskim a także z kolegami ze szkolnej ławy. Na naszych oczach zawiązują się przyjaźnie, powstają pierwsze poważne problemy i drobne konflikty. Centralną postacią tego niezwykłego filmu pozostaje nauczyciel, pan Georges Lopez. Ten spokojny człowiek zapewnia dzieciom naukę czerpaną nie tylko z książek, ale i otaczającego ich świata, z natury i sztuki. Jedną z niezaprzeczalnych zalet filmu jest kontrast pomiędzy świeżym, dziecięcym spojrzeniem na świat a mądrością, którą pan Lopez wzbogaca ich podróż ku wiedzy i dojrzewaniu.

Obraz Nicolasa Philiberta został uznany przez Europejską Akademię Filmową za najlepszy pełnometrażowy dokument 2002 roku. Otrzymał również najwyższe wyróżnienie francuskiej krytyki filmowej - doroczną nagrodę dla najlepszego filmu oraz został nominowany do Cezara w kategorii najlepszy film roku.