Laura Mulvey – filmy krótkie

„Szczęśliwym jest kraj, który nie potrzebuje bohaterów” – powiedział kiedyś Brecht. AMY!, ostatnia część luźnej trylogii Mulvey i Wollena (obok Pantasilei i Zagadek Sfinksa), przedstawia sposoby tworzenia bohaterek przez społeczności. Angielska pionierka lotnictwa, Amy Johnson zdobyła sławę w 1930 dzięki legendarnemu samotnemu lotowi z Brytanii do Australii. Film powstał na pięćdziesięciolecie lotu. Postać Johnson jest analizowana poprzez serię fikcyjnych obrazów, dźwięków i odczytywanie jej prywatnych listów. Typowa dla lat 8-tych. muzyka słynnej punkowej grupy Poly-Styrene and X-Ray Spex podkresla raczej  konceptualny niż historyczny wymiar filmu. Dwójka reżyserów zamierzała zrobić film „antybohaterski”, pokazujący walkę Johnson z rolą gwiazdy: „Chcieliśmy zbadać ideę i obraz bohaterki […], łącząc na ekranie fragmenty, które sugerują zarówno frustracje, z których rodzi się bohaterstwo i na które jest skazane, jak i formę euforii, jaką osiąga sama bohaterka […]”. W istocie nie jest to film o samej bohaterce, ale o idei tworzenia i wykorzystywania bohaterów przez media i społeczeństwo.  

Kamila Kuc

W swojej niedawno wydanej książce, Death 24x a Second, Mulvey uznaje wpływ technologii transmisji w warunkach domowych i ułatwienia przejścia od podglądactwa do fetyszystycznego odbioru. W auto-manipulowanym fragmencie z filmu Mężczyźni wolą blondynki (Gentlemen Prefer Blondes - 1953) Mulvey ożywia to przeniesienie władzy, przejście nieruchomej widowni z zaciemnionych sal do interaktywnych środowisk pod kontrolą telewizyjnego pilota. Za pomocą krótkich, zwolnionych i powtarzających się fragmentów słynnego filmu Hawksa, Mulvey wywołuje i powtarza sugestywne taneczne ruchy Monroe z występu na początku filmu (‘Two Little Girls from Little Rock’). Jest to jednocześnie celebracja i unieśmiertelnienie symbolicznego talentu tej aktorki i jej ekspresyjnych gestów; na pierwszy plan reżyserka wysuwa twarz Monroe, która jest jak maska i jej błyszczące ciało w przemontowanych, zwolnionych zdjęciach nawiązuje do kinowej fascynacji Hollywood znanej ze sztuki wideo Martina Arnolda (Alone. Life Wastes Andy Hardy, 1998) i Douglasa Gordona (24 Hour Psycho, 1993). Monroe tańcząca opóźnioną, powtarzającą się rewię, wydaje się uchwycona pomiędzy życiem na obrazie a śmiercią poza ekranem, złapana w powracającej chwili odwiecznej fascynacji obrazem.

Lara Thompson

Fresk Diego Rivery z 1929 r. przedstawiający portrety Fridy Kahlo i Tiny Modotti jest punktem wyjścia dokumentu o życiu i pracy tych dwóch niezwykłych artystek. Obie pracowały w Meksyku po Rewolucji, w okresie renesansu kultury meksykańskiej. Film dzieli się na siedem odrębnych części ukazujących różnice pomiędzy artystkami: „Każda z nich definiowała siebie inaczej wobec konieczności i wypadków historii i biografii, a także w stosunku do własnego ciała”. To, co łączy obrazy Kahlo i fotografie Modotti to przedstawienie kobiet i ich pozycji społecznej. Film zawiera rzadkie kolorowe zdjęcia Kahlo i Rivery w ich „błękitnym domu” w Coyoacan i zdjęcia Modotti grającej w hollywoodzkim filmie The Tiger’s Coat (reż. Roy Clements, 1920). Film Mulvey i Wollena to refleksja o wyborach kobiet, ukazana w komentarzu na początku i na końcu filmu, odczytany przez aktorkę Myriam Margoyles: „Dwie możliwości dla kobiet. To, co osobiste, tradycyjna sfera kobiecości, ich cierpienia i ich samoocena. A z drugiej strony to, co polityczne: odrzucenie domu i rodziny, aby stworzyć obrazy poświęcone zmianie społecznej”. 

Kamila Kuc 

 „Każdy przełom w naszym społeczeństwie rozpoczął swoją nową historię od walki ze starymi zabytkami”, twierdzi krytyk sztuki Natalya Davidova. Nakręcony po nieudanym przewrocie w Związku Radzieckim film Skompromitowane zabytki to owoc współpracy Mulvey z kanadyjskim fotografem Markiem Lewisem i próba odpowiedzi na pytanie „jak można opowiedzieć i przedstawić siedemdziesiąt lat radzieckiej historii w erze post-radzieckiej?” Archiwalne zdjęcia z lat 20., 30. i 40-tych łączą się ze współczesnymi wywiadami z artystami i krytykami, sugerując, że to niszczenie zabytków tworzy „reakcyjną nostalgię za światem sprzed epoki komunizmu”. Film przypomina esej Michaiła Jampolskiego „W cieniu zabytków. Notatki o ikonoklastach i czasie”: „Niszczenie i tworzenie można rozumieć […] jako dwie równoprawne procedury unieśmiertelniania… Historycznie rozwinęła się tradycja budowania nowych pomników dokładnie w miejscu starych, jakby w celu połączenia w jednym miejscu dwóch gestów upamiętnienia: wandalizmu i wzniesienia nowego idola”. Skompromitowane zabytki opowiadają o alienacji, jaka towarzyszy przejściu z jednego systemu politycznego do drugiego.

Kamila Kuc