Wystawy

PROJEKCJA PUBLICZNA KRZYSZTOFA WODICZKO - Znicz weterana

Polscy weterani wojenni z Iraku i Afganistanu

Krzysztof Wodiczko, artysta od lat mieszkający i pracujący w Nowym Jorku, jest profesorem zwyczajnym w Massachussets Institute of Technology (MIT) w Bostonie. Od 1995 roku pełni tam funkcję dyrektora Center for Advanced Visual Studies, prowadzi zajęcia w Visual Arts Program i kieruje założonym przez siebie Interrogative Design Group. Od lat 70. Wodiczko realizuje prace z nurtu sztuki krytycznej, zaangażowanej społecznie. Jego słynne obiekty (Pojazd /1973/, Pojazdy dla bezdomnych /1988-89/, Poliscar /1991/ , Laska tułacza/Xenobàcul /1992/, Rzecznik obcego /1993/, Egida /1998/, Dis-armor /1999/) były konstruowane z myślą o bezdomnych i emigrantach. Miały pomóc przedstawicielom obu wykluczonych grup w komunikacji z otoczeniem, ułatwiały przetrwanie w świecie, który ich odrzucał.

Zanim w drugiej połowie lat 90. Wodiczko rozpoczął wykorzystywanie fasad monumentalnej architektury i pomników jako ekranów dla projekcji wideo, wykonał kilkadziesiąt pokazów publicznych na całym świecie, jako nośnika używając slajdów. Wodiczko wybierając miasta i obiekty architektoniczne dla swoich projekcji stara się zgłębić najbardziej palące problemy danej społeczności. Jego prace odnoszą się do dyskryminacji mniejszości seksualnych i rasowych, eskalacji przestępczości w wielkich aglomeracjach miejskich, przemocy w rodzinie. Oddają głos ofiarom, mniejszościom, wykluczonym.

W 2007 roku na wystawie w Galerii Fundacji Signum towarzyszącej nadaniu mu honorowego doktoratu przez poznańską ASP, artysta zaprezentował ideę i model najnowszego Pojazdu dla weteranów wojennych. Jest to wielofunkcyjny mobil, który swym kształtem przywodzi na myśl gigantycznego ptaka. Państwo pod postacią orła alegorycznie występuje tu w roli opiekuna swoich weteranów. W najnowszych projekcjach Wodiczko powraca do tego tematu.

Znicz weterana

Krzysztof Wodiczko – znany jako autor urządzeń służących komunikacji społecznej (m.in: Pojazd dla Bezdomnych, Poliscar, Laska Tułacza, Rzecznik, Rozbroja) jest twórcą ponad 80.  Projekcji publicznych realizowanych z użyciem slajdów, następnie wideo, na ważnych budynkach, pomnikach i obiektach publicznych w kilkudziesięciu miastach świata. Jego prace krytycznie odnoszą się do obszaru społeczno-politycznego, poruszają tematy związane z pamięcią – indywidualną i zbiorową – traumą historyczną i wojenną. Projekcje K.Wodiczko ożywiają publiczne monumenty obrazami i głosami, nadając im nowe funkcje i sugerując nowe interpretacje. Tworzą w przestrzeni publicznej forum dla tych, którzy pozostają na co dzień niewidoczni, i których głos jest niesłyszany. Artysta dzięki swoim projektom pomaga różnym grupom ludzi „wypowiadac się  poprzez miasto”. Projekcja na Wzgórzu Partyzantów jest pierwszą w Polsce realizacją artysty, która porusza problem polskich weteranów wojennych (Irak, Afganistan) oraz ich rodzin, zmagających się z trudnościami powrotu do cywilnego życia. „Prowadzą oni swoistego rodzaju <<wojnę w czasie pokoju>>  o zrozumienie dla własnych przeżyć i sytuacji egzystencjalnej podnosząc tym samym na forum publicznym złożony problem społecznej reintegracji żołnierzy mających  za sobą traumatyczne doświadczenia wojny.”

WYSTAWA POŚWIĘCONA WOJCIECHOWI JERZEMU HASOWI

Wojciech Jerzy Has, bohater retrospektywy 10. NH, jeden z największych wizjonerów polskiego kina, reżyser filmowy, scenarzysta, producent i pedagog, dał się poznać jako eksperymentujący indywidualista, unikający politycznych, czy komercyjnych uwarunkowań w swojej twórczości. Był artystą osobnym, a nawet wyobcowanym. Najważniejsze swoje filmy stworzył w okresie rozkwitu szkoły polskiej, ale niejako obok niej, w swojej własnej poetyce. Stąd może nadal nie wiemy o nim wszystkiego. Piotr Marecki zaliczył Hasa do grona wielkich mistrzów, artystów-egoistów, którzy od podstaw wymyślili swoją konwencję, rozpoznawalny styl i wykorzystali go do granic, nie pozostawiając zbyt wiele dla swoich artystycznych pogrobowców. Mimo to współcześni filmowcy wciąż czerpią z ukształtowanego przez niego, artystycznego "tworzywa". W dobie "sztuki recyklingowej" światy Hasa przestają być jedynie elementem historii kina, ożywają w kolejnych filmowych projektach.

"Współczesność nakazuje przeformułować wiele poglądów na temat sztuki - pisze Marecki - a w szczególności tych jej obszarów, które rozpatrywane są w kategorii oryginalności, kopii, epigoństwa, świadomego nawiązywania, naśladownictwa czy wręcz ściągania. Kultura jest dzisiaj pojmowana w kategoriach open source - jako wielka skarbnica motywów, tematów, postaci, wątków, stylów, z których można bezkarnie czerpać. Artyści przestają posiadać prawa autorskie (copyright) do wymyślonych przez siebie konwencji i dzieła udostępniają na zasadzie copyleft, co umożliwia swobodne korzystanie z "opatentowanych" przez nich stylów". Has wciąż jest nam potrzebny - jako istotny bohater historii sztuki, poddający się współczesnym interpretacjom, ale i jako otwarte źródło.

Wystawa poświęcona Wojciechowi Jerzemu Hasowi, organizowana w 10 rocznicę śmierci reżysera, będzie opowiadała o człowieku i artyście, wizjonerze polskiego kina otoczonym grupą oddanych współpracowników i wybitnych aktorów. Przygotowywana ekspozycja będzie okazją nie tylko dla przypomnienia i prezentacji postaci i dzieł wybitnego twórcy, ale także przyczynkiem do skonfrontowania Hasa ze współczesnym kinem, które reżyser - w swoim czasie i na swój sposób – antycypował.

Celem wystawy jest pokazanie różnorodności estetyk Hasa, jego niezwykłej wizjonerskiej wyobraźni, sposobów komponowania filmowego kadru, czy przejmującego zainteresowania reżysera kondycją człowieka. Temperament twórczy Hasa nie daje się wpisać w wystawę zrealizowaną w sposób akademicki, z klasyczną narracją, z początkiem i końcem sugerującym rozwój czy przemiany. Dynamika jego twórczości ma wykres sinusoidalny, co zostanie podkreślone poprzez wprowadzenie kilku dominant, uwydatniających znaczenie szczególnie ważnych dzieł. Ponadto, nawiązując do międzynarodowego kontekstu MFF Nowe Horyzonty, na wystawie zaznaczone zostaną wpływy twórczości Hasa na reżyserów europejskich i światowych.

Prezentacja skierowana jest do szerokiego i bardzo zróżnicowanego kręgu odbiorców, ze szczególnym uwzględnieniem widza młodego. Wystawa nie ma zatem charakteru naukowego, charakterystycznego dla dyskursu wąskiej grupy specjalistów. Jej celem nie będzie rozstrzygnięcie, czy na twórczość Hasa większy wpływ miało słowo (literatura), czy obraz (sztuki plastyczne) lub czy reżyser był bardziej ekspresjonistą, surrealistą czy artystą na wskroś barokowym. Hasa inspirował bowiem każdy z tych nurtów i korzystał z nich w sposób wirtuozerski, a słowo – czy precyzyjniej – atmosferę, jaką opisywało, ukazywał w obrazie po mistrzowsku.

Akcja będzie toczyła się wokół 14 fabuł /Pętla (1957), Pożegnania (1958), Wspólny pokój (1959), Rozstanie (1960), Złoto (1961), Jak być kochaną (1962), Rękopis znaleziony w Saragossie (1964), Szyfry (1966), Lalka (1968), Sanatorium pod klepsydrą (1973), Nieciekawa historia (1982), Pismak (1984), Osobisty pamiętnik grzesznika przez niego samego spisany (1985), Niezwykła podróż Baltazara Kobera (1988)/, niezrealizowanego filmu Osioł grający na lirze oraz ważnych dla jego twórczości krótkich metraży (Moje Miasto, Ulica Brzozowa czy Harmonia). Wystawa będzie miała charakter multimedialny. Podstawowe medium to czarno-biała fotografia (fotosy, zdjęcia z planów filmowych, zdjęcia prywatne), wzbogacona m.in. materiałami audio (radiowe nagrania wypowiedzi reżysera) oraz wideo (fragmenty programów z udziałem i poświęcone reżyserowi), a także materiałami związanymi z poszczególnymi filmami (rysunki, projekty scenograficzne).

Organizatorem wystawy jest MFF Nowe Horyzonty we współpracy z Galerią Sztuki Współczesnej Awangarda we Wrocławiu, Muzeum Kinematografii w Łodzi oraz Filmoteką Narodową w Warszawie. Jednak wiele nie pokazywanych dotychczas fotografii i pamiątek związanych z Wojciechem Jerzym Hasem będzie pochodziło z archiwów prywatnych, krajowych i zagranicznych.

Wernisaż odbędzie się 23 lipca 2010 w Galerii Sztuki Współczesnej Awangarda we Wrocławiu, ul Wita Stwosza 32.

Projekcja i wystawa są wydarzeniami realizowanymi w ramach projektu pn. „Organizacja wybranych wydarzeń kulturalnych w ramach 10-tej – jubileuszowej edycji Międzynarodowego Festiwalu Filmowego NOWE HORYZONTY (MFF NH) we Wrocławiu”. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013.